گران فروشی و ضمانت اجراهای آن

علی تقی زاده

کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهیدبهشتی

گران فروشی از جمله موضوعاتی است که مسئولین و سیاست گذاران در صدد مبارزه با آن هستند. گران فروشی تبعات اقتصادی و اجتماعی بسیاری دارد. ثبات قیمت را از بین می برد، به توزیع لطمه می زند و حقوق مصرف کننده را تضییع می نماید.  همه این موارد سبب برهم خوردن امنیت روانی جامعه می گردد. قوانین و مقررات متعددی به موضوع گران فروشی پرداخته اند. قانون نظام صنفی، قانون تعزیرات حکومتی و قانون تشدید مجازات محتکران و گران فروشان از این دست هستند. 

گران فروشی و اصناف:

از آنجایی که گران فروشی تخلف صنفی است، آشنایی با ماهیت و تبعات آن برای اصناف محترم قابل اهمیت است. شناخت گران فروشی و موارد مشمول کمک شایانی به واحدهای صنفی می کند تا در دام آن گرفتار نگردند. چرا که بخش مهمی از این دست تخلفات به سبب عدم آگاهی رخ می دهد. از این رو بر آن شدیم تا در راستای اهداف اصناف پلاس، موضوع مقاله پیش رو را به گران فروشی اختصاص دهیم.

تعریف تخلف گران فروشی:

فصل هشتم قانون نظام صنفی به موضوع «تخلفات و جریمه ها» می پردازد. یکی از مهمترین تخلفات صنفی، «گران فروشی» است. ماده (57) قانون نظام صنفی به این تخلف پرداخته و شرایط تحقق و ضمانت اجرای آن را بیان می دارد. گران فروشی در چند حالت محقق می شود. نخست آنکه، کالا یا خدمتی به بهایی بیش از نرخ های تعیین شده بوسیله مراجع قانونی، عرضه شود. دوم آنکه، مقررات و ضوابط قیمت گذاری از سوی واحد صنفی رعایت نشود. سوم آنکه، واحد صنفی عملی را انجام دهد که منجر به افزایش بهای کالا یا خدمت شود.

توجه به چند نکته:

همان طور که در مباحث فوق نیز مورد اشاره قرار گرفت، گران فروشی هم در عرضه کالا محقق می­ شود و هم خدمات.  نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، استفاده از لفظ «عرضه یا فروش» است. یعنی صرف اینکه کالایی برای فروش عرضه شود، این تخلف صنفی محقق می شود. بنابراین، نیازی نیست که ضرورتاً آن کالا به فروش رسیده باشد.

ضمانت اجراهای تخلف گران فروشی:

حال، اگر تخلف گران فروشی اتفاق افتاد، چه ضمانت اجرایی در انتظار فرد صنفی متخلف است؟ قانون گذار با توجه به تکرار این تخلف در طول یک سال، ضمانت اجراهای مختلفی را در نظر گرفته است. البته در همه این موارد، علاوه بر جریمه، متخلف باید خسارات وارده به خریدار را نیز جبران کند.

مرتبه اول:

در صورت ارتکاب تخلف، در مرتبه اول، متخلف به پرداخت دو برابر مبلغ گران فروشی محکوم می شود.

مرتبه دوم:

در مرتبه دوم، متخلف به پرداخت چهار برابر مبلغ گران فروشی محکوم می شود.

اما از مرتبه سوم به بعد ضمانت اجرای دیگری نیز به جریمه نقدی اضافه می شود. از مرتبه سوم و مراتب بعدی، پارچه یا تابلو نیز بر سر در محل کسب واحد صنفی متخلف نصب می شود.

مرتبه سوم:

در صورت ارتکاب تخلف برای مرتبه سوم، متخلف به پرداخت شش برابر مبلغ گران فروشی محکوم می شود. ضمناً، برای مدت دو هفته، پارچه یا تابلویی مبنی بر تخلف وی بر سر در محل کسب نصب خواهد شد.

مرتبه چهارم:

در مرتبه چهارم، متخلف به هشت برابر مبلغ گران فروشی جریمه می شود. همچنین، پارچه یا تابلویی مبنی بر تخلف وی، برای مدت یک ماه بر سر در محل کسب نصب خواهد شد.

مرتبه پنجم و بیشتر:

در مرتبه پنجم و مراتب بعدی، متخلف به ده برابر مبلغ گران فروشی جریمه می شود. ضمناً برای مدت دو ماه پارچه ای مبنی بر تخلف وی بر سر در واحد صنفی نصب می شود. علاوه بر این، به مدت شش ماه پروانه کسب وی تعلیق و محل کسب تعطیل می گردد.  

از اینکه از سایت ما بازدید کردید سپاسگزاریم. اصناف پلاس، رسانه آموزشی مرکز آموزش و مطالعات حقوقی و اقتصادی اتاق اصناف شهرستان شمیرانات است. همه روزه می توانید با مراجعه به این سایت، از مطالب آموزشی ارائه شده بهره مند شوید.